Bệnh tiểu đường là một trong những bệnh nguy hiểm và phổ biến nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 422 triệu người trên toàn cầu mắc bệnh tiểu đường, con số này dự kiến sẽ tăng lên gần 700 triệu vào năm 2045. Việt Nam không nằm ngoài xu thế này, bệnh tiểu đường đang ngày càng tăng và trở thành một vấn đề sức khỏe quốc gia. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về bệnh tiểu đường, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị.
1. Bệnh tiểu đường là gì?
Bệnh tiểu đường, theo y học còn gọi là bệnh đái tháo đường, thuộc nhóm bệnh lý nội khoa, là bệnh rối loạn chuyển hóa Insulin trong cơ thể do mất đi khả năng sử dụng hoặc sản xuất ra hormone insulin một cách thích hợp. Khi vấn đề này xảy ra trong thời gian dài sẽ khiến cho máu có lượng đường tăng cao dẫn đến nhiều triệu chứng nghiêm trọng trong cơ thể.
Insulin là nội tiết tố, được sản xuất bởi tuyến tụy, giúp cơ thể sử dụng đường để cung cấp năng lượng cho các hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, ở những người mắc bệnh tiểu đường, cơ sở sản xuất không thể sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin một cách hiệu quả, dẫn đến sự gia tăng lượng đường trong máu.
Mức đường huyết trong máu cao lâu dài có thể dẫn đến các bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng đến tim, mạch máu, mắt, thận, thần kinh và răng. Ngoài ra, những người đái tháo đường cũng có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm khuẩn. Ở hầu hết các quốc gia có thu nhập cao, bệnh đái tháo đường là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tim mạch, mù lòa, suy thận và cắt cụt chi dưới.
2. Vai trò của Insulin đối với cơ thể
Để hiểu được việc này, đầu tiên cần phải biết đến quá trình chuyển hóa Glucose trong cơ thể.
Glucose là chất cần thiết cho cơ thể, đóng vai trò là nguồn năng lượng cho các tế bào của cơ bắp và các mô, đặc biệt não bộ. Glucose có trong thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày và được dự trữ trong gan (tạo thành Glycogen).
Khi ta biếng ăn dẫn đến lượng Glucose trong máu trở nên thấp hơn bình thường, khi đó gan sẽ ly giải những phân tử Glycogen thành Glucose và cân bằng lại lượng đường trong máu. Máu hấp thụ Glucose và cung cấp cho các tế bào trong cơ thể. Tuy nhiên, các tế bào này không thể hấp thụ Glucose một cách trực tiếp, mà phải có sự hỗ trợ của hormone Insulin (được sản xuất bởi tuyến tụy). Sự có mặt của Insulin cho phép Glucose được hấp thu vào các tế bào, làm giảm nồng độ Glucose trong máu. Khi đường huyết giảm thì tuyến tụy cũng giảm sản xuất Insulin.
Bất kỳ sự bất thường nào xảy ra trong quá trình trao đổi chất này đều có thể làm cho Glucose không thể đi vào các tế bào và cung cấp năng lượng. Kết quả là lượng đường vẫn còn trong máu. Sự mất cân bằng này được tích lũy qua thời gian và dẫn đến lượng đường trong máu cao đáng kể, được gọi là tăng đường huyết.
3. Phân loại bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường được phân làm 3 loại chính, đó là: Tiểu đường type 1, Tiểu đường type 2, và tiểu đường thai kỳ
3.1. Bệnh tiểu đường type 1
Bệnh tiểu đường type 1 là bệnh rối loạn tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công tuyến tụy chứ không phải các yếu tố bên ngoài. Điều này gây ra việc thiếu hụt Insulin và tăng lượng đường huyết trong máu
Nếu bị tiểu đường type 1, các triệu chứng sẽ xuất hiện từ sớm. Hiện nay, vẫn chưa xác định được nguyên nhân tiểu đường type 1. Tuy nhiên, các bác sĩ cho rằng nguyên nhân tiểu đường type 1 có thể từ sự di truyền hoặc do môi trường. Nguy cơ mắc tiểu đường type 1 cao hơn nếu rơi vào những trường hợp sau đây:
-
Mẹ hoặc anh chị mắc tiểu đường type 1
-
Trong cơ thể hiện diện kháng thể bệnh tiểu đường
-
Thiếu vitamin D, sớm sử dụng sữa bò hoặc các sữa bột nguồn gốc từ sữa bò, và sử dụng các loại ngũ cốc trước 4 tháng tuổi
3.2. Bệnh tiểu đường type 2
Đây là bệnh tiểu đường không phụ thuộc vào Insulin, là loại tiểu đường phổ biến nhất hiện nay. Bệnh thường xuất hiện ở người trưởng thành, tuy nhiên, do tỷ lệ béo phì ngày càng tăng dẫn đến tỷ lệ béo phì ở trẻ vị thành niên ngày một tăng cao.
Khi mắc tiểu đường type 2, các tế bào sẽ kháng thể Insulin, tuyến tụy không thể sản xuất Insulin để cung cấp đủ cho cơ thể. Thay vì di chuyển để tạo ra năng lượng cho cơ thể, đường sẽ tích tụ trong máu.
3.3. Tiểu đường thai kỳ
Bệnh tiểu đường thai kỳ là một loại tiểu đường xảy ra trong quá trình mang thai của phụ nữ. Bệnh này có thể gây ra các vấn đề cho cả mẹ và trẻ sơ sinh. Tuy nhiên tiểu đường thai kỳ thường sẽ biến mất sau khi mẹ bầu chuyển dạ.
4. Nguyên nhân của tiểu đường
Nguyên nhân chính của bệnh tiểu đường chủ yếu liên quan đến một số yếu tố di truyền và lối sống không lành mạnh. Một số nguyên nhân chính bao gồm:
- Di truyền: Những người có thân trong gia đình mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao hơn để phát triển bệnh.
- Béo phì: Béo phì và sự thiếu vận động thường đi kèm với bệnh bệnh tiểu đường.
- Độ tuổi: Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tăng theo tuổi tác.
- Tổn thương tuyến tụy: Bệnh tiểu đường loại 1 thường xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công và phá hủy tuyến tụy, gây suy yếu hoặc ngừng hoạt động.
- Tổn thương tế bào beta: Bệnh tiểu đường loại 2 xảy ra khi cơ thể không sử dụng insulin một cách hiệu quả do tế bào beta tuyến trong tổn thương tổn thương.
5. Triệu chứng của bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm:
- Thèm ăn và khát nước tăng cao
- Tiểu nhiều hơn thông thường
- Sụt cân nặng không thể kiểm soát được
- Mệt mỏi và mệt mỏi
- Thường xuyên bị nhiễm trùng da và niêm mạc
Nếu cơ thể đang có bất kỳ triệu chứng nào trên thì nên đi khám bác sĩ để xác định chính xác bệnh tiểu đường hay không. Điều này rất quan trọng để bắt đầu điều trị đáp ứng kịp thời và kiểm soát bệnh.
6. Phải làm gì khi bị mắc bệnh tiểu đường?
Mục tiêu chính trong điều trị bệnh tiểu đường là kiểm soát đường trong máu và giảm nguy cơ các biến chứng gặp phải. Một số phương pháp cần làm bao gồm:
6.1. Thay đổi lối sống
Thay đổi lối sống là một phần quan trọng trong việc điều trị bệnh tiểu đường. Nên có một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ và ít chất béo. Ngoài ra, việc tập thể dục thường xuyên và giảm cân (nếu bị béo phì) cũng rất quan trọng để kiểm soát bệnh.
6.2. Sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định từ bác sĩ
Nếu thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát bệnh, bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị để giảm đường trong máu. Có nhiều loại thuốc điều trị khác nhau, bao gồm thuốc uống và tiêm insulin. Cần phải tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ và kiểm tra đường huyết thường xuyên để kiểm soát bệnh tốt nhất có thể.
6.3. Chăm sóc y tế định kỳ
Việc chăm sóc y tế định kỳ là quan trọng để theo dõi sự phát triển của bệnh và kiểm tra các bằng chứng có thể xảy ra. Nên đi khám sức khỏe định kỳ và kiểm tra các chỉ số sức khỏe như áp áp, cholesterol và chức năng cẩn thận thường xuyên. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề và điều chỉnh điều trị khi cần thiết.
7. Kết luận
Bệnh đường tiểu là một căn bệnh nguy hiểm và phổ biến trên toàn thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Nguyên nhân chủ yếu của bệnh liên quan đến di truyền và lối sống không lành mạnh. Việc kiểm tra, phát hiện sớm bệnh tiểu đường rất quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm. Thay đổi lối sống, thuốc điều trị và chăm sóc y tế định kỳ là những phương pháp quan trọng trong điều trị bệnh tiểu đường. Hãy luôn góp thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ và đi khám phá kỳ kỳ để kiểm soát bệnh tốt nhất có thể.
